Domeny internetowe liczą sobie już 33 lata. Dokładnie 15 marca 1985 roku została zarejestrowana pierwsza komercyjna domena. Z tej okazji chcielibyśmy przybliżyć Wam (stosunkowo) nieodległą lecz ciekawą historię, którą większość z nas miała okazję obserwować albo być jej częścią.
Ps. czytajcie uważnie ponieważ w związku z Dniem Domeny mamy dla Was konkurs, w którym rozdamy 3 książki Krzysztofa Rybińskiego – Go Global! Wywiady z twórcami polskich firm, które zdobyły rynki międzynarodowe.
Prapoczątki – hipertekst
Historia domen łączy się nierozerwalnie z historią internetu. Za jego symboliczny początek możemy uznać rok 1965, w którym Ted Nelson stworzył pojęcie “hipertekstu”. W jego ujęciu hipertekst to nielinearna i niesekwencyjna organizacja danych – tekst rozbity na fragmenty, który na wiele sposobów połączony jest ze sobą odsyłaczami.
Źródło: http://techsty.art.pl/hipertekst/definicje.htm
Co ciekawe – mimo iż termin hipertekst oraz jego twórcą wiążą się bezpośrednio z teorią literacką – wg. Nelsona ten swoisty sposób organizacji tekstu nie daje się w pełni zrealizować w druku. Hipertekst najlepiej czyta się na ekranie komputera.
ARPAnet – protoplasta sieci Internet
Zostawiając na bok idee literaturoznawcze – sieć Internet narodziła się w 1969 roku. Jej twórcami byli naukowcy zrzeszeni wokół organizacji o nazwie ARPA (Advanced Research Projects Agency), stanowiącej jedną z inicjatyw powstałych w ramach projektu Departamentu Obrony USA.
Test taktycznej broni jądrowej „Small Boy” na poligonie testowym w Nevadzie, 14 lipca 1962 r.
Nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę ale Internet jest dzieckiem Zimnej Wojny. Jego celem miało być zapewnienie możliwości przekazywania rozkazów jednostkom wojskowym. Ideą był brak centralnego punktu, od którego zależałoby działanie całej sieci, gdyż uzasadniona była obawa przed atakiem na taki punkt. Jej funkcjonowanie miało być analogiczne do sieci telefonicznej.
Prócz ARPAnet w tym samym czasie rozwijano jeszcze 3 podobne pomysły o wielkim znaczeniu dla Internetu:
- Sieć wojskową amerykańskiej organizacji RAND
- Sieć komercyjną NPL (National Physical Laboratory) w Anglii
- Francuską sieć naukową CYCLADES
Naukowe, wojskowe i komercyjne rozwiązania dały podwaliny pod nowoczesny Internet. Niemniej przez pierwsze 15 lat sieć ARPAnet (największa) rozrastała się dosyć powoli, obejmując swym zasięgiem przede wszystkim instytucje prowadzące badania naukowe na potrzeby wojska. Mimo wszystko możemy w tym czasie ustalić kilka ważnych dat. Są to m.in.:
- 1972 wynalezienie poczty elektronicznej
- 1973 dołączenie do sieci pierwszego komputera spoza USA
- 1975 zarząd sieci Arpanet przejęty przez Defense Comm. Agency
- 1980 pierwsze eksperymenty z protokołami TCP/IP (protokoły te między innymi usprawniły przepływ informacji i zapobiegały utracie danych na wypadek niespodziewanej usterki)
- 1981 już co 20 dni dołączany jest do sieci nowy komputer
- 1982 w tym roku pojawia się pierwsza emotikonka 🙂
Pierwsza emotikona Źródło: http://todayinhistory.tumblr.com/post/129412407979/september-19th-1982-emoticons-debut-on-this-day
Targi komputerowe, USA, rok 1982. Źródło: https://www.flickr.com/photos/textfiles/sets/72157604936680875 Autor: Jim Willing. Taken at the West Coast Computer Faire 7, March 19-21, 1982
W 1986 roku, w celu rozszerzenia zakresu sieci i upowszechnienia jej w większej ilości ośrodków badawczych, Narodowa Fundacja Nauki USA (ang. National Science Foundation) utworzyła NSFNET.
Już w kolejnym roku było do niej podłączonych ponad 10000 komputerów. Internet przestał być przedsięwzięciem rządowym, a stał się elementem międzynarodowej współpracy, obejmującej instytucje akademickie i rządowe oraz organizacje badawcze i przemysłowe.
Nowy początek
System nazw domenowych (w skrócie DNS) powstał już w 1984 roku. Przyczynili się do tego dwaj amerykańscy naukowcy – John Postela oraz Paul Mockapetris. Rok później przystąpiono do rejestracji popularnych domen najwyższego poziomu, czyli: com, .org, .edu oraz .gov.
Wszystko zaczęło się 15 marca 1985 roku, kiedy to oficjalnie zarejestrowano pierwszą domenę internetową – Symbolics.com. Wśród najstarszych adresów w sieci możemy również wymienić: Xerox.com, HP.com, czy IBM.com funkcjonujące od 1986 roku. W kolejnym roku zaistniał Apple.com. Co ciekawe, domenę Microsoft.com zarejestrowano dopiero 5 lat później.
W tamtych czasach nadzór nad technicznymi aspektami funkcjonowania Internetu sprawował jeszcze rząd Stanów Zjednoczonych (dzisiaj zajmuje się tym instytucja pozarządowa – ICANN). Za jego sprawą polska domena narodowa .pl została ustanowiona w 1990 roku.
Za kolebkę www oficjalnie uznaje się Europejską Organizację Badań Jądrowych CERN, która została podłączona do Internetu w 1988 roku. W 1989 roku, pracownik ośrodka – fizyk i programista – Tim Berners-Lee, pracując nad usprawnieniem wymiany informacji pomiędzy badaczami analizującymi wyniki eksperymentów dla znajdującego się w ośrodku akceleratora, stworzył język HTML oraz protokół HTTP.
Ciekawostka: W 2004 roku Berners-Lee, któremu zawdzięczamy opracowanie podstawy języka HTML otrzymał z rąk Królowej Elżbiety tytuł szlachecki, w uznaniu za wkład w ogólnoświatowy rozwój Internetu.
W 1990 roku doszło do oficjalnej likwidacji ARPANET. Jej role przejmuje wiele sieci tworzących Internet. 17 sierpnia 1991 roku dostęp do ogólnoświatowej sieci uzyskuje Polska. Jako pierwszy zostaje podłączony Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Początki internetu w Polsce
Pierwsze adresy internetowe z polskim rozszerzeniem zarejestrowano w 1991 roku. Według NASK, pierwszymi działającymi nazwami w domenie .pl były od 1991 roku: fuw.edu.pl, astrouw.edu.pl, camk.edu.pl, uw.edu.pl, uj.edu.pl, cyf-kr.edu.pl.
W tym samym czasie (w grudniu 1991 roku) nastąpiło też pełne połączenie naszego kraju z Internetem (zniesienie blokady ze strony USA). Pierwsze łącza łącza oparte były oczywiście o analogową, kablową sieć telefoniczną.
Korzystanie z sieci w naszych domach nie byłoby możliwe bez skonstruowania w latach siedemdziesiątych pierwszych komputerów osobistych i szybkiego rozwoju w tej dziedzinie.
W miarę spadku cen tych urządzeń zaczęły one umożliwiać dostęp do internetu coraz większej liczbie ludzi. Bardzo szybko pojawiły się przeglądarki, poczta elektroniczna, komunikatory oraz inne programy, bez których nie wyobrażamy sobie dziś funkcjonowania komputera.
20 października 1993 roku powstała pierwsza polska strona www – Polish Home Page. Projekt „Polska Strona Domowa” zainicjowany został przez Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. W 1995 roku powstał z kolei pierwszy polski portal – Wirtualna Polska.
„Nowożytna” historia domen
Z perspektywy dzisiejszego użytkownika sieci warto przenieść się jeszcze raz do roku 1991, kiedy zniesiono ograniczenia zakazujące wykorzystywania Internetu do celów komercyjnych.
Ważny był też rok 1994, kiedy świat ujrzał pierwszą przeglądarkę WWW Mosaic, a 2 lata później powstał pierwszy internetowy komunikator. ICQ pozwalał na kontakt z innymi użytkownikami programu w czasie rzeczywistym, co w ówczesnym momencie, było prawdziwą rewolucją.
Mniej więcej od tego czasu zmiany zaczynają postępować lawinowo. Pod koniec 1995 roku ruszyła pierwsza wyszukiwarka internetowa – AltaVista. Klasyfikowała ona strony internetowe na podstawie częstotliwości występowania na nich danego słowa.
Źródło: https://web.archive.org/web/19961226172644/http://www.altavista.com:80/
Tak pomyślany algorytm otwierał pole do wielu nadużyć. Wtedy też dwaj doktoranci Uniwersytetu Stanforda (dzisiaj jedni z najbogatszych ludzi na świecie): Larry Page i Sergey Brin wpadają na pomysł, żeby strony internetowe indeksować nie po ilości, ale po jakości. Według ich założenia wystarczyło zebrać wszystkie odnośniki na stronach WWW i zobaczyć, dokąd prowadzą one najczęściej. Zapewne domyślasz jakie amerykańskie przedsiębiorstwo zaczynało w ten sposób?
Czy 30 lat temu zastanawiano się, jak pojawienie się domen internetowych zmieni świat? Biorąc pod uwagę takich wizjonerów jak Steve Jobes, czy Bill Gates, zapewne tak. Na fali rozwoju internetu wyrosła w końcu cała generacja biznesmenów, którzy teraz znajdują się w czołówce najbogatszych ludzi świata.
Internet i domeny dzisiaj
Niezależnie od zmian i przeobrażeń (od sieci web 1.0 do internetu rzeczy”) w globalnej sieci – domeny od początku stanowiły integralną część wirtualnego świata.
W świetle raportu AFNIC pod koniec 2016 roku istniało 338 milionów nazw domen, a co minutę pojawia się 571 kolejnych. Jeszcze 2 lata temu wzrost liczby zarejestrowanych nazw domen na całym świecie wynosił co roku od 5 do 10%, a czasem nawet więcej. Dzisiaj jednak tempo wzrostu mocno zwolniło, ponieważ wiele rynków na całym świecie osiągnęło dojrzałość, a nawet się nasyciło. Absolutną hegemonię nadal stanowią adresy z rozszerzeniem .com – jest ich około 131 milionów. Najbardziej popularną domeną krajową jest domena chińska .cn (ok. 22 milionów adresów). Dużą popularnością cieszą się również domeny darmowe .tk lub .xyz Sam rynek domen stanowi osobną i bardzo dochodową branżę. Wystarczy spojrzeć jedynie na listę największych sprzedaży w 2017 roku żeby się o tym przekonać.
Źródło: https://www.godaddy.com/garage/the-top-20-most-expensive-domain-names/
Podsumowanie
Już dziś internet nie służy tylko jako połączenie między komputerami. Smartfony, kamery drogowe, telefony, a nawet nowoczesne rozruszniki serca potrafią łączyć się z siecią. Są lodówki, telewizory, konsole i samochody korzystające z internetu. W Danii czujniki łączące się z siecią zakłada się nawet krowom na pastwisku. Niedługo ciężko będzie znaleźć urządzenie elektroniczne, które nie musi lub nie może wymieniać danych przez sieć. Takim oto sposobem dotarliśmy do współczesności. Chyba bezspornie możemy zgodzić się, że “wynalazek sprzed 50 lat” dokonał głębokich przeobrażeń w naszej codzienności. Jak sobie z nim poradzimy zależy jedynie od nas. Źródła: https://gadzetomania.pl/56675,historia-internetu-w-pigulce-infografika http://home.agh.edu.pl/~bartus/index.php?action=dydaktyka&subaction=internet&item=historia https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Internet;3915155.html#prettyPhoto http://www.chillmedia.pl/2015/07/krotka-historia-internetu/ http://techsty.art.pl/hipertekst/historia/nelson.htm http://techsty.art.pl/hipertekst/definicje.htm https://www.forbes.pl/technologie/historia-domen-internetowych/ywbzpw9 https://www.forbes.pl/wiadomosci/tworca-internetu-krytykuje-inwigilacje-internautow/hjl5m9j https://www.forbes.pl/technologie/internet-rzeczy-europa-szykuje-prawo/23q019b
