Domeny IDN – wszystko co musisz o nich wiedzieć

Czy zastanawiałeś się kiedyś jak brzmiałaby nasza ojczysta mowa bez polskich znaków diakrytycznych? Rozwój technologiczny i coraz szybsze tempo życia doprowadziło do pomijania znaków w potocznej formie pisanej. Ich funkcjonalność nie jest bezzasadna, ponieważ odgrywają one kluczową rolę w komunikacji interpersonalnej.

Polskie litery zaczęły pojawiać się w XVI wieku i każdy zapisywał je na swój indywidualny sposób. Znaki diakrytyczne są cechą wyróżniającą polszczyznę. Ich nieużywanie może być zagrożeniem dla języka polskiego oraz prowadzić do jego zubożenia i osłabienia roli, jaką odgrywa w przekazywaniu polskiego dziedzictwa kulturowego. Najistotniejszym czynnikiem jest jednak sposób w jaki diametralnie zmieniają one sens i kontekst wypowiedzi. Dobrym przykładem opisującym istotę znaków diakrytycznych w naszej codzienności, może być odpowiedzenie sobie na pytanie: Czy na spacer wolałbyś się udać do sadu czy do sądu?

Znaki diakrytyczne funkcjonują nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Szacuje się, że około 70% światowej populacji używa alfabetu łacińskiego, a mniej niż połowa z nich używa tylko liter A-Z. Przykładowo w cyrylicy znaki diakrytyczne nadają słowom akcenty, a ich niestosowanie mogłoby doprowadzić do nieporozumień, a nawet nieopatrznej obrazy rozmówcy. Słowo писать oznacza jednocześnie pisać oraz… sikać. To co je rozróżnia od siebie to właśnie zastosowanie akcentów. W “świecie domenowym” znaki diakrytyczne towarzyszą nam od ponad 20 lat. A domenę używającą takich znaków nazywamy domeną IDN.

Co to jest domena IDN?

Internationalized Domain Name (IDN) to określenie domeny, która umożliwia ludziom używanie diaktrycznych znaków narodowych charakterystycznych dla danego kraju. Języki lokalne są często powiązane ze znakami specjalnymi, które zawierają znaki inne niż litery alfabetu łacińskiego A-Z, cyfry, łączniki i symbole (system kodowania ASCII). Musisz jednak wiedzieć, że każda domena posiada ściśle sprecyzowane języki IDN które obsługuje, dlatego nie zawsze będziesz mógł użyć wybranych znaków diakrytycznych. Domeny wielojęzyczne funkcjonują na świecie od 2000 roku, a w Polsce od 2003 roku.

Od strony technicznej rozwiązanie opiera się na istnieniu dwóch postaci domeny: formy zewnętrznej – ze znakami diakrytycznymi oraz formy wewnętrznej (technicznej) odwzorowanej za pomocą specjalnego algorytmu (Punycode) do takiej postaci, aby można było ją wprowadzić w DNS (Domain Name System). W formie technicznej nazwa domeny składa się z alfabetu łacińskiego, ale rozpoczyna się sekwencją „xn--„. 

Domenę IDN możesz zarejestrować, używając znaków w języku ojczystym (znaki inne niż ASCII) lub standardowego formatu znaków Punycode (znaki ASCII). 

Czym jest Punycode?

Punycode to metoda transkrypcji znaków Unicode (znaków obejmujących wszystkie pisma używane na świecie) na standardowe znaki ASCII. Aby przekonwertować IDN z natywnego zestawu znaków na Punycode, możesz posłużyć się kreatorem, dostępnym na naszej stronie: https://www.domeny.tv/idn.

Dla przykładu, domenę IDN językpolskijestąę.pl przetłumaczymy na Punycode jako xn--jzykpolskijest-owb02aoa.pl.

Popularność domen IDN

Na dzień 19 listopada 2019 roku domeny IDN stanowią około 2,5% ogólnej liczby zarejestrowanych nazw domenowych na świecie. Ich liczbę określa się na około 9 milionów.

Domeny IDN można podzielić na 2 typy:

Country code top-level domain (ccTLD) oraz Generic top-level domains (gTLD). 

• ccTLD są przypisane do krajów lub terytoriów. Każda ccTLD zarządzana jest na poziomie lokalnym. Przykładem ccTLD są: .pl, .eu, .de.

• gTLD to ogólne nazwy domen, które są koordynowane na poziomie międzynarodowym za pośrednictwem ICANN – instytucji zarządzającej domenami internetowymi. Przykładem gTLD są .com, .net. 

Pod koniec 2018 roku istniało 7 milionów domen ccTLD i 2 miliony domen gTLD.

W skład 9 milionów zarejestrowanych nazw wchodzą domeny: 

• najwyższego poziomu np. .com, 
• drugiego poziomu np. com.pl, 
• nieliczne trzeciego poziomu.

Według statystyk na grudzień 2018 roku, istniało 3,4 miliona domen IDN najwyższego poziomu oraz 5,5 miliona domen IDN drugiego poziomu.

Poniżej przedstawione są dwa wykresy przedstawiające ilość zarejestrowanych domen w konkretnych rozszerzeniach. Niewątpliwie największym zainteresowaniem cieszą się domeny chińskie, com oraz rozszerzenia rosyjskie.

Domeny IDN w Polsce

W Polsce domeny IDN istnieją od 11 września 2003 roku. To właśnie wtedy rejestr NASK wprowadził możliwość rejestracji domen zawierających polskie znaki, czyli: ą, ć, ę, ł, ń, ó,ś, ż, ź. Dzięki takiemu rozwiązaniu można posługiwać się oryginalnym brzmieniem nazwy np. żądanie.pl zamiast zadanie.pl

Przykładem polskiego popularnego serwisu internetowego jest skąpiec.pl

Domeny IDN na świecie

Domeny IDN mogą być dostępne w różnych językach, m.in.: ukraińskim, rosyjskim, arabskim, chińskim, hebrajskim, francuskim, tajskim czy w dewanagari. Zarówno nazwa domeny jak i samo rozszerzenie może być IDN. Przykładem takich rozszerzeń są: greckie .ελ odpowiadające .gr, pisane cyrylicą .ею jako .eu, czy chiński odpowiednik domeny “com” pisany .在线.

Zagraniczną domenę IDN możesz zarejestrować, używając znaków w języku ojczystym lub przy użyciu formatu znaków Punycode. Proces tworzenia technicznego zapisu domen jest taki sam jak w przypadku domen z polskimi znakami. Możesz posłużyć się kreatorem Punycode dostępnym na naszej stronie: https://www.domeny.tv/idn. Przykładem popularnej zagranicznej domeny IDN jest Nestlé.com.

Przekierowanie domeny IDN na domenę w zapisie ASCII

Jeżeli Twoja marka posiada w nazwie znaki diakrytyczne, warto wtedy posiadać wariant nazwy pisany w ASCII oraz w IDN. Dzięki temu zwiększysz prawdopodobieństwo, iż internauta trafi na Twoją stronę. Warto więc posłużyć się opcją przekierowania z nazwy IDN na nazwę pisaną w ASCII lub na odwrót. O tym jak to zrobić, dowiesz się z naszego poradnika: https://www.domeny.tv/pomoc/serwer-przekierowan. 

Przykładem firmy, która zastosowała takie rozwiązanie jest wspomniany wcześniej skąpiec.pl. Po wpisaniu nazwy ze znakiem diakrytycznym, internauta zostanie przekierowany pod adres skapiec.pl. Dzięki podwójnemu zapisowi firma ma większą pewność, że internauci trafią na jej stronę.
Jeśli dany wariant Twojej nazwy nie jest dostępny, możesz rozważyć założenie opcji (jeśli to domena .pl), odkupienie go od osoby trzeciej lub nawet odzyskanie na drodze prawnej.

Domeny IDN i ataki homograficzne

W cyberprzestrzeni duże zagrożenie może nieść ze sobą atak homograficzny. Polega on na wykorzystaniu znaków pochodzących z innych alfabetów niż łaciński. Różne alfabety mogą posiadać podobnie wyglądające litery. Utworzona nazwa może w pasku URL wyglądać identycznie jak oryginalna wersja strony. Problem ten dotyczy głównie całej nazwy domeny, w której użyto liter podobnych do tych z alfabetu łacińskiego. W takim wypadku domena jest wyświetlana bez kodowania Punycode. Jeśli zostanie podmieniona tylko jedna litera, wtedy przeglądarka wyświetla cały zapis w postaci Punycode, czyli rozpoczynający się od sekwencji „xn--„. 

W celu uchronienia się przed ciężkimi do wykrycia atakami zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności przy otwieraniu linków znajdujących się w mailach. Ponadto można dezaktywować obsługę kodowania Punycode w przeglądarkach internetowych.

Więcej o atakach homograficznych dowiecie się z naszego bloga: https://blog.domeny.tv/2017/04/21/atak-homograficzny/

Wpływ domen IDN na różnorodność językową

Pomimo wyzwań technicznych, domeny IDN są przez wielu postrzegane jako niezbędny pierwszy krok do osiągnięcia wielojęzycznego Internetu. Według UNESCO w 2008 roku tylko 12 języków stanowiło 98% stron internetowych. Angielski spośród 72% stron internetowych był dominującym językiem online. Raporty ze strony UNESCO wskazują, że pozostałe języki szybko zdobyły popularność w Internecie. Na przykład: do 2010 roku tylko 20% artykułów w Wikipedii było w języku angielskim, a do grudnia 2018 roku liczba ta spadła do mniej niż 12%. Zwolennicy domen IDN uważają, że umożliwienie użytkownikom poruszania się po Internecie w ich ojczystym języku zwiększy różnorodność językową populacji online, a Raport Światowy wykazał, że domeny IDN są silnie powiązane z treściami lokalnymi.

Dodawanie domeny IDN w cPanelu

cPanel to popularny na całym świecie panel sterowania hostingu, który znajdziesz również na serwerach wirtualnych z oferty MSERWIS.pl. Umożliwia on między innymi: publikowanie stron internetowych, zarządzanie domenami, organizowanie plików internetowych czy tworzenie kont e-mail.

Jeżeli posiadasz hosting w MSERWIS.pl, oznacza to że masz dostęp do oprogramowania cPanel. Dostęp będzie ci potrzebny w celu dodania zarejestrowanej domeny i do późniejszego zarządzania nią.

W celu dodania domeny IDN w cPanelu, musisz przekonwertować ją na Punycode, ponieważ znaki diakrytyczne nie są rozpoznawane przez oprogramowanie. Aby to zrobić możesz posłużyć się wspomnianym już wcześniej konwerterem Punycode dostępnym na naszej stronie: https://www.domeny.tv/idn. 

Po wygenerowaniu nazwy należy zalogować się do swojego konta w cPanelu. Z zakładki “Domeny” wybrać “Domeny”. Kliknąć w “CREATE A NEW DOMAIN” a następnie wpisać nazwę skonwertowanej domeny.

Przed podpięciem domeny w cPanelu upewnij się, że masz prawidłowo skonfigurowaną delegację DNS posiadanej domeny u swojego dostawcy. W naszym serwisie konfiguracja delegacji DNS dla domeny wygląda następująco: 

dns1.mserwis.pl

dns2.mserwis.pl

dns3.mserwis.pl

O tym jak podpiąć domenę IDN w cPanelu dowiesz się z Naszego poradnika:

Wystawianie certyfikatu SSL dla domeny IDN 

Certyfikaty SSL mogą być wystawione dla domen IDN, aczkolwiek nie wszystkie chronią tego typu domeny. Jeśli planujesz zabezpieczyć domenę IDN, sprawdź dokładnie w opisie certyfikatu czy oferuje on “Obsługę dla domen IDN”. W przeciwnym wypadku złożenie zamówienia będzie niemożliwe. Dostawcą certyfikatów, który obsługuje domeny IDN jest Sectigo. Takie certyfikaty zapewnią idealne rozwiązanie nie tylko dla pojedynczej domeny, ale także dla domeny typu wildcard (wraz ze wszystkimi subdomenami).

Proces zamawiania i instalowania certyfikatu SSL dla domen IDN wygląda tak samo jak w przypadku pozostałych domen. Dokładne instrukcje jak to zrobić znajdziesz na naszym kanale YouTube.

Podsumowanie

Domeny IDN to nazwy domen tworzone ze znakami diakrytycznymi danego języka. Każda nazwa zawierająca znaki, których nie ma w alfanumerycznym systemie kodowania ASCII jest uważana za domenę IDN. System ASCII to taki który zawiera litery alfabetu łacińskiego A-Z, cyfry, znaki interpunkcyjne i symbole. Do wprowadzenia domeny do DNS jej zapis należy przekonwertować do specjalnej formy technicznej. W tym celu można posłużyć się generatorem Punycode, który dostępny jest na naszej stronie: https://www.domeny.tv/idn.

Na korzyść domen IDN przemawia fakt, że pomagają one zwiększyć różnorodność językową w cyberprzestrzeni. Dzięki nim słowo zachowuje swoją oryginalną formę i znaczenie. Oprócz tego rynek IDN sprzyja gospodarkom wschodzącym, na przykład: Chiny, Rosja. 

Jeśli zatem planujesz zarejestrować domenę w ojczystym języku lub chciałbyś rozpocząć biznes w kraju, w którym używane są znaki diakrytyczne to już wiesz jak to zrobić i na co powinieneś zwrócić uwagę.

Jan Bim

Już od kilku lat zajmuję się planowaniem, koordynacją i realizacją działań marketingowych w MSERWIS.pl i Domeny.tv. Jestem odpowiedzialny za promowanie usług, produktów i oprogramowań mojej firmy. Aby jak najlepiej zrozumieć ich funkcje i zalety współpracuję z zespołem programistów i Biurem Obsługi Klienta. Wykorzystuję różnorodne taktyki i kanały marketingowe, żeby dotrzeć do potencjalnych klientów i przekonać ich do zakupu lub subskrypcji. Moje działania obejmują m.in. tworzenie kampanii marketingowych, pisanie materiałów marketingowych, zarządzanie mediami społecznościowymi oraz marketingiem e-mailowym i analizowanie rynku w celu zrozumienia potrzeb i preferencji docelowych odbiorców. Rozumiem technologię i potrafię przekazywać złożone koncepcje techniczne odbiorcom nietechnicznym.