Opiszemy Ci dosyć powszechny problem występujący w świecie domen, który być może dotyczy właśnie Ciebie. Chodzi o sytuację, gdy poprosiłeś kiedyś przyjaciela, informatyka z pracy, czy może partnera o zarejestrowanie domeny internetowej, której używasz do teraz. Prawdopodobnie rejestracja domeny szła w parze z założeniem strony internetowej i hostingu. Nie ustalaliście szczegółów odnośnie domeny, bo myślałeś, że nie ma takiej potrzeby. W końcu to mój przyjaciel, więc co złego może się zdarzyć? – pomyślałeś. Pewnie nie zastanawiałeś się nad tym, jakie to ma znaczenie, kto rejestruje domenę, bo zwyczajnie nie przyszło Ci to do głowy. Stwierdziłeś, że nie będziesz martwić się na zapas.
Teraz wyobraź sobie, że mijają lata. Twoja strona się rozwija, jest rozpoznawalna i staje się podstawowym źródłem Twoich dochodów. W międzyczasie Twój przyjaciel stał się Twoim wrogiem, informatyk wyjechał do Meksyku i słuch po nim zaginął albo w kłótni rozstałeś się z partnerem.
Zimny prysznic następuje, gdy musisz zmienić delegację domeny, lub ją przetransferować. Wówczas zaczynasz uzmysławiać sobie, co się wcześniej stało. A może osoba, która zarejestrowała domenę przypomniała sobie o niej, zauważyła, że zyskała na wartości i zaczęła Cię szantażować albo wystawiła ją na licytację? W końcu przecież nie ustaliliście między sobą żadnych szczegółów. Pamiętasz?
Zastanawiasz się teraz, co możesz zrobić, gdy ktoś inny widnieje jako abonent Twojej domeny? Dowiesz się tego w dalszej części tekstu.
Kim jest i jakie prawa ma abonent domeny?
Abonent domeny to osoba fizyczna lub organizacja posiadająca prawo do zarządzania zarejestrowaną dla niej nazwą domeny. Domeny nie kupuje na własność, tylko nabywa prawo do korzystania z niej w ramach abonamentu na określony czas.
Zakładając, że zleciłeś komuś rejestrację Twojej domeny, ale ta osoba zarejestrowała ją na swoje dane i nie dokonała jej cesji na Ciebie, to w świetle prawa jesteś osobą trzecią i nie masz do niej żadnych praw. Jednak skuteczne zawarcie umowy rejestracyjnej nie oznacza, że jej wykonywanie nie narusza praw osób trzecich. Istnieją bowiem regulacje prawne oraz zapisy w regulaminach rejestrów (organów sprawujących pieczę nad konkretnymi rozszerzeniami), które mogą umożliwić Ci odzyskanie kontroli nad domeną.
Dlaczego, ważne jest, żebyś to Ty widniał w systemie jako abonent domeny?
Będąc abonentem domeny, masz nad nią pełną kontrolę. Możesz nią zarządzać, czyli np. dokonać jej cesji (zmiany właściciela) czy transferu do innego rejestratora, jeśli np. obecne warunki przestaną Ci odpowiadać lub nawet gdy rejestrator przestanie istnieć. Nie będąc prawnym abonentem domeny, możesz narazić się na to, że ktoś sprzeda Twoją domenę, wyłączy ją, a nawet usunie. Jako formalny abonent domeny możesz wygodnie ją administrować i nie martwić się, że pewnego dnia stanie się z nią coś złego.
Dlatego na wstępie przestrzegamy, jeśli zleciłeś komuś zarządzanie Twoją domeną, ale nie jesteś pewien, czy jesteś jej abonentem, to skontaktuj się z tą osobą jak najszybciej, uzgodnij to i jeśli tak nie jest, to poproś ją o zlecenie cesji. Aktualne dane abonenta domeny znajdziesz, logując się do panelu administracyjnego domeny. Również możesz skontaktować się z rejestratorem domeny i zapytać go, czy widniejesz jako formalny abonent. Informację o tym, kto jest rejestratorem domeny sprawdzisz używając bazy WHOIS.
Skontaktuj się z formalnym abonentem “Twojej” domeny
Jeśli ustaliłeś, że korzystasz z domeny, a nie jesteś jej abonentem to oczywistym i najwygodniejszym rozwiązaniem jest skontaktowanie się z obecnym abonentem i poproszenie go o dokonanie cesji domeny na Twoje dane, jednak nie zawsze jest to łatwe.
Spróbuj odnaleźć dane kontaktowe do osoby rejestrującej domenę, nawet jeśli to Twój dawny znajomy. Być może dane zostały wpisane kiedyś w panelu administracyjnym domeny (np. jako inna tożsamość), do którego wspólnie mieliście dostęp i dalej są one aktualne.
Jeżeli nie wiesz gdzie została zarejestrowana domena i nie znasz osoby, która widnieje jako formalny abonent możesz spróbować posłużyć się bazą danych WHOIS. Wyszukiwarka WHOIS pokaże dane abonenta, który zarejestrował domenę np. .pl, .eu na dane firmowe. Jeśli domena zarejestrowana została na dane osoby fizycznej, dane te będą niedostępne publicznie, gdyż zgodnie z RODO muszą być szczególnie chronione. W przypadku domen globalnych widoczne będą jedynie dane rejestratora, nie abonenta.
Jeżeli uda ci się namierzyć rejestratora Twojej domeny, możesz spróbować zapytać go, czy ułatwi Ci kontakt z abonentem domeny. Zaznacz, że osoba wpisana jako abonent zarządzała Twoją domeną, nie możesz się z nią skontaktować i potrzebujesz pomocy w celu zarządzania domeną.
Jednak to, czy rejestrator udzieli Ci jakiejkolwiek pomocy zależy w głównej mierze od panującej polityki serwisu. Mimo to zawsze warto poprosić rejestratora, żeby spróbował się skontaktować z abonentem i przekazał, że próbujesz nawiązać z nim kontakt. Dobrym pomysłem będzie również udzielenie rejestratorowi danych kontaktowych do Ciebie, aby mógł przekazać je do abonenta domeny.
Skomunikowanie się z osobą zarządzającą domeną to najszybszy i najłatwiejszy sposób na odzyskanie praw do zarządzania domeną.
Co jednak zrobić gdy kontakt nie będzie możliwy lub próby polubownego porozumienia się nie powiodą się?
Zgłoś sprawę do sądu
W przypadku, gdy kontakt z formalnym abonentem domeny jest niemożliwy lub nie ma możliwości porozumienia się, to rozwiązaniem może być skierowanie sprawy do sądu. Na tym obszarze masz do wyboru kilka jednostek:
- Sąd powszechny – w tym przypadku postępowania prowadzone są w zakresie domeny krajowej .pl. Rozprawa może trwać długo (nawet kilka lat), ze względu na powolne funkcjonowanie sądów. Istnieje ryzyko racjonalnego rozstrzygania spraw, chociażby ze względu na brak wiedzy z zakresu funkcjonowania domen. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. Koszt wszczęcia postępowania zaczyna się od 100 zł.
- Sąd polubowny (arbitrażowy) – postępowanie trwa znacznie krócej, średnio od 3 do 6 miesięcy. Istnieje możliwość przesyłania większości korespondencji drogą elektroniczną, nie ma rozpraw i trudno odwlekać postępowanie. W przypadku domen .pl abonent rejestrując domenę ma obowiązek zapisu (uczestnictwa) na sąd polubowny, w przypadku wystąpienia sporu. Arbitrzy posiadają kompetencje w zakresie rozpatrywaniu spraw o tematyce domenowej. Koszt rozprawy waha się w przedziale od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych. W zależności od sądu i sposobu rozwiązywania sporu opłata może być wymagana zarówno od powoda jak i pozwanego. Przed sądem arbitrażowym nie zgłosisz roszczeń majątkowych (np. odszkodowania).
Jeśli zdecydujesz się na ścieżkę sądową, optymalnym rozwiązaniem będzie skorzystanie z sądu arbitrażowego. Arbitrzy posiadają bogate doświadczenie na tle sporów domenowych, co może przyczynić się do szybkiego i profesjonalnego rozstrzygnięcia sprawy. A to będzie szczególnie ważne, jeśli jak najszybszej potrzebujesz odzyskać kontrolę nad domeną, np. w celu przeniesienia jej do innego rejestratora. Natomiast po szybkim rozpatrzeniu sprawy, jeśli arbitraż nie wykluczy dalszego postępowania sądowego, możesz posiłkować się sądem powszechnym i tam już bez pośpiechu dochodzić roszczeń majątkowych.
Skorzystanie z sądu arbitrażowego niesie ze sobą jeszcze jedną kluczową korzyść. Jest nią zablokowanie spornej domeny na czas trwania postępowania. Oznacza to, że abonent domeny nie będzie mógł wykonywać żadnych operacji na domenie. Zapobiega to modyfikacji danych rejestrującego, nie wpływając przy tym na możliwość przedłużenia ważności domeny.
Czym różni się mediacja od arbitrażu?
Spory domenowe w sądach arbitrażowych można rozwiązać na dwa sposoby:
- Mediacje, która jest nieformalnym i dobrowolnym postępowaniem. Polega na tym, iż bezstronny mediator pomaga stronom w rozstrzygnięciu ich sporu, uwzględniając interesy biznesowe strony. Mediator nie może narzucać stronom swojej decyzji. Porozumienie stron, o ile zostanie osiągnięte, ma moc prawną umowy. Mediacja pozostawia otwartą możliwość dalszego postępowania sądowego lub arbitrażowego.
- Arbitraż to dobrowolne postępowanie, umożliwiające stronom wniesienie sporu do rozstrzygnięcia przez jednego lub kilku arbitrów w celu wydania wiążącego wyroku. Arbitraż może wykluczyć dalsze postępowanie sądowe.
Rozwiązywanie sporów o domeny .pl
W Polsce strona składająca pozew może podnieść naruszenie praw wyłącznych na zasadach:
- prawa do znaku towarowego (inaczej do własności przemysłowej),
- ochrony dóbr osobistych,
- dopełnienia się czynu nieuczciwej konkurencji,
- naruszenia prawa do firmy.
Więcej na temat zasad, do których możesz się odwołać, dowiesz się z artykułu o cybersquattingu.
Posłuchaj również naszego podcastu i dowiedz się, dlaczego powinieneś wziąć pod uwagę rejestrację znaku towarowego w kontekście domeny:
W Polsce istnieją dwa sądy polubowne, które rozwiązują spory dotyczące nazw domen:
- Sąd Polubowny ds. Domen Internetowych przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji. Przed wszczęciem postępowania mediacyjnego lub arbitrażowego, powód powinien pisemnie powiadomić sąd o zamiarze wszczęcia postępowania. Wniosek możesz wysłać elektronicznie lub pocztą tradycyjną na dane podane na stronie sądu arbitrażowego.
- Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie. Jest najbardziej uznanym i renomowanym sądem polubownym w Polsce. Prawie 20% spraw ma charakter międzynarodowy.
- Opcjonalnie możnesz skierować sprawę do Centrum Arbitrażu i Mediacji przy WIPO. To sąd w Szwajcarii, będący właściwym miejscem w przypadku zgłaszania sporów, w których dwie strony posiadają miejsce zamieszkania lub siedzibę poza granicami Polski.
Z treści regulaminu NASK wynika, że abonent który został pozwany, ma obowiązek podpisać zapis na sąd polubowny w terminie wskazanym w wezwaniu do podpisania tego zapisu. Podpisanie zapisu na sąd polubowny jest równoznaczne z przyjęciem klauzuli arbitrażowej, która stanowi podstawę rozstrzygania sporu. Niepodpisanie powoduje rozwiązanie umowy na rejestrację domeny po upływie trzech miesięcy od daty wyznaczonej na podpisanie zapisu, jednakże może to nie dotyczyć abonentów będących konsumentami.
Rozwiązywanie sporów o domeny globalne
W przypadku domen globalnych droga powództwa jest bardziej ograniczona. Możesz powołać się na procedurę polegającą na rozstrzyganiu sporów, tylko gdy dojdzie do kolizji rejestracji domen internetowych ze znakami towarowymi oraz gdy posiadasz dowód, że domena została zarejestrowana w złej wierze.
Procedurą rozwiązywania sporów wynikłych z rejestracji i używania domen globalnych są Jednolite Zasady Rozstrzygania Sporów Domenowych – Uniform Domain Name Dispute Resolution Policy (UDRP), wprowadzone w życie w 1999 roku przez ICANN (instytucję odpowiedzialną za przyznawanie nazw domen internetowych).
W celu odzyskania domeny globalnej, możesz zgłosić sprawę do Centrum Arbitrażu i Mediacji przy WIPO. Postępowanie odbywa się w języku angielskim, a osoba dochodząca swoich roszczeń może domagać się usunięcia domeny z rejestru lub przeniesienia praw do zarządzania domeną.
Jednak, żeby móc wszcząć procedurę, musisz udowodnić, że wystąpiły trzy warunki wynikające z regulaminu dotyczącego rozstrzygania sporów:
“4. a. Obowiązujące spory. Jesteś zobowiązany do poddania się obowiązkowemu postępowaniu administracyjnemu w przypadku, gdy osoba trzecia („skarżący”) stwierdzi u właściwego Usługodawcy, zgodnie z Regulaminem, że
(i) nazwa domeny użytkownika jest identyczna lub łudząco podobna do znaku towarowego lub znaku usługowego, do którego prawa przysługują składającemu skargę; oraz
(ii) nie masz żadnych praw ani uzasadnionych interesów w odniesieniu do nazwy domeny; oraz
(iii) Twoja nazwa domeny została zarejestrowana i jest używana w złej wierze.
W postępowaniu administracyjnym skarżący musi udowodnić, że występuje każdy z tych trzech elementów.”
Zastanawiasz się co zrobić, gdy nie masz zastrzeżonego znaku towarowego dla swojej nazwy domeny? Czy możesz to zrobić “po czasie”, aby ją komuś odebrać? Odpowiedzi znajdziesz w gościnnym artykule Mikołaja Lecha – rzecznika patentowego.
Rozwiązywanie sporów o domeny .eu
W przypadku domen .eu sprawę rozstrzygniesz w Czeskim Sądzie Arbitrażowym w Pradze.
Sąd Arbitrażowy prowadzi alternatywne rozwiązywanie sporów na podstawie regulaminu, zasad i regulacji Komisji Europejskiej. Przesyłanie korespondencji oraz sprawa toczą się w formie elektronicznej, dzięki czemu nie ma konieczności podróży do Pragi. Nie trzeba również znać języka czeskiego, ponieważ sprawa może zostać wniesiona w języku ojczystym dowolnego członka Wspólnoty Europejskiej.
Zgodnie z artykułem 22 rozporządzenia Komisji (WE) nr 874/2004 z dnia 28 kwietnia 2004 roku dotyczącego zasad regulujących domenę .eu:
“Procedurę ADR może wszcząć którakolwiek ze stron w przypadku:
a) rejestracji spekulacyjnej lub stanowiącej nadużycie w rozumieniu art. 21; lub
b) sprzeczności decyzji podjętej przez Rejestr z przepisami niniejszego rozporządzenia lub rozporządzenia (WE) nr 733/2002.
2. Uczestnictwo właściciela nazwy domeny oraz Rejestru w procedurze ADR jest obowiązkowe.”
Spór jest rozstrzygany przez zespół arbitrów specjalizujących się w prawach autorskich, a postępowanie trwa do kilku miesięcy. Jeżeli sąd stwierdzi naruszenie prawa do domeny .eu to odbierze ją dotychczasowemu Abonentowi i przekaże drugiej stronie sporu.
Rozwiązywanie sporów o domeny narodowe
Poza UDRP istnieją odmienne regulaminy postępowań polubownych w zakresie sporów o domeny z rozszerzeniami krajowymi. Nadzorowane są przez system Centrum Arbitrażu i Mediacji przy WIPO. Zawiłością w odzysaniu prawa do zarządzania domeną krajową jest to, że poszczególne kraje mogą posiadać indywidualne procedury rozwiązywania spraw.
WIPO od 3 sierpnia 2000 r. jest mediatorem w rozwiązywaniu sporów domenowych. Działa w ramach programu WIPO ccTLD Program Background, który został zainicjowany przez przesłanie komunikatu do administratorów wszystkich ccTLD. Listę rozszerzeń narodowych, dla których Centrum WIPO świadczy usługi rozstrzygania sporów znajdziesz tutaj. W WIPO możesz również wszcząć postępowanie dotyczące domeny .pl.
Na stronie WIPO możesz zobaczyć alternatywne (w stosunku do postępowania w sądzie powszechnym) metody rozwiązywania przez nich sporów. Należy do nich np. mediacja, arbitraż czy arbitraż przyspieszony. Możesz też skonsultować się z działem obsługi klienta, który pomoże Ci rozwiązać Twój indywidualny przypadek – https://www.wipo.int/amc/en/#contact
Podsumowanie
Najważniejszą rzeczą, o której powinieneś zawsze pamiętać, gdy zlecasz komuś rejestrację domeny w Twoim imieniu, to upewnianie się, czy na pewno widniejesz jako jej abonent. Jeśli utrzymujesz relacje z obecnym abonentem Twojej domeny, to jak najszybciej skontaktuj się z nim i poproś go o wykonanie cesji domeny. Niepodjęcie działań, póki jest to możliwe, będzie działać na Twoją niekorzyść. Ewentualne dalsze udowadnianie, że to Ty zarządzałeś domeną przez te lata, może być dla Ciebie czasochłonne, kosztowne, a czasami nieskuteczne.
Jeżeli nie uda Ci się dokonać zmiany abonenta na drodze polubownej, będziesz musiał skorzystać z pomocy sądu. Do wyboru masz sąd powszechny lub arbitrażowy. To na który warto się zdecydować, zależy m.in. od rozszerzenia domeny, jakie posiadasz, jak szybko chcesz uzyskać wynik rozprawy i ile środków jesteś w stanie na to przeznaczyć.
Warto wiedzieć, że abonent domeny .pl w momencie jej rejestracji ma obowiązek zgody na sąd arbitrażowy. Jeśli tego nie zrobi, jego prawa do domeny zostaną anulowane, a rejestr domeny rozwiąże umowę rejestracyjną.
ŹRÓDŁO:
- https://www.wipo.int/edocs/mdocs/mdocs/en/wipo_rs_ip_pl_18/wipo_rs_ip_pl_18_t5.pdf
- https://www.icann.org/resources/pages/help/dndr/udrp-en
- https://www.wipo.int/amc/en/
- https://www.dns.pl/spory_o_domene
- https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/924081,domena-internetowa-przed-sadem.html
- https://www.rp.pl/internet-i-prawo-autorskie/art15570311-arbitraz-w-sporach-o-domeny-internetowe-nie-zawsze-mozliwy
- https://www.rp.pl/prawo-w-firmie/art4878461-dla-rozstrzygania-sporow-o-domeny-internetowe-istotne-sa-przepisy-prawa-wlasnosci-przemyslowej
- https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/monografie/domena-internetowa-jako-przedmiot-polubownego-rozstrzygania-369394548
- https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-sad-arbitrazowy-w-pradze-rozstrzyga-spory-o-domeny-eu/
Już od kilku lat zajmuję się planowaniem, koordynacją i realizacją działań marketingowych w MSERWIS.pl i Domeny.tv. Jestem odpowiedzialny za promowanie usług, produktów i oprogramowań mojej firmy. Aby jak najlepiej zrozumieć ich funkcje i zalety współpracuję z zespołem programistów i Biurem Obsługi Klienta. Wykorzystuję różnorodne taktyki i kanały marketingowe, żeby dotrzeć do potencjalnych klientów i przekonać ich do zakupu lub subskrypcji. Moje działania obejmują m.in. tworzenie kampanii marketingowych, pisanie materiałów marketingowych, zarządzanie mediami społecznościowymi oraz marketingiem e-mailowym i analizowanie rynku w celu zrozumienia potrzeb i preferencji docelowych odbiorców. Rozumiem technologię i potrafię przekazywać złożone koncepcje techniczne odbiorcom nietechnicznym.